Heb je ooit je eigen stem op een opname gehoord en gedacht: ‘Shit. Is dat echt hoe ik klink?’ Je bent niet de eerste die vreest dat-ie een lelijke stem heeft. Don’t worry, ik zal goudeerlijk met je delen wat er ‘mis met je zou kunnen zijn’ en vooral: hoe je het op kan lossen.
Bestaat er uberhaupt zoiets als een ‘lelijke stem’
Eerlijk? Een lelijke stem is eigenlijk net zoiets als vies eten. Het hangt voor het grootste gedeelte af van smaak. Ik vind champignons echt niet te hachelen, maar mijn vriend is er dol op. Zo is het met stemmen ook, denk maar eens aan die ASMR video’s waarin gefluisterd wordt; de een vind het heerlijk en de ander krijgt er gewoon jeuk van aan z’n hersenen en wil z’n hoofd langs de muur schrapen van ellende. (Ik behoor tot de laatste categorie.)
Ook cultuur speelt een grote rol, Amerikanen spreken over het algemeen met meer dynamiek in hun stem, terwijl in Aziatische culturen een kalme en rustige stem juist wordt gewaardeerd.
Dus wat je je in de eerste plaats af moet vragen, is:
‘Is er een probleem, of bén je het probleem’
Studentendecaan, schrijfster en vriendin Lianne had deze quote op haar docentenkamer staan en hij is altijd bij me blijven hangen. Nog een keer.
‘Is er een probleem, of bén je het probleem’
Lianne Keemink
De kans is namelijk groot dat je gewoon ontzettend kritisch bent op jezelf. Net als dat je stijl haar wil als je krullen hebt, en andersom. Uit onderzoek (Hugh & Harrison, 2013) blijkt zelfs dat, wanneer mensen niet wéten dat ze naar hun eigen stem luisteren, ze hun eigen stem ineens juist als aantrekkelijker beoordelen.
Bovendien: in een opname klinkt onze stem ALTIJD anders dan in ons hoofd. Dat hoort zo. Wanneer je een opname terugluistert, hoor je namelijk alleen de externe geluidsgolven. Terwijl je, op het moment dat je het geluid maakt, de geluidsgolven ook intern waarneemt. (Dat gebeurt via je botten en dat systeem wordt inmiddels ook gebruikt voor open koptelefoons met zogeheten ‘botgeleiding’.)
Maar, voor de zekerheid, het kán natuurlijk alsnog dat er iets mis is met je stem, dat-ie écht raar klinkt.
Vind je echt dat je een lelijke stem hebt?
Ook al héb je niet echt echt een onprettige stem, het gevoel dat je niet om aan te horen bent, is natuurlijk mooi klote. De kans is ook groot dat je erdoor wordt belemmerd; dat je playbackt als er ‘Lang zal ze leven’ wordt gezongen, je niet de eerste bent die het woord neemt tijdens een vergadering en je al helemáál niet overweegt een podcast te starten, zelfs al zou je dat willen.
Das jammer, want het is zó fijn om krachtig, overtuigend en vol vertrouwen je stem te kunnen laten horen!
Tuurlijk kan ik je helpen, maar lees anders eerst – gratis – mijn onmisbare tips voor sprekers. (Ben je – toekomstig – zangeres? Dan zijn mijn tips voor zangers interessanter voor je!)
Wat we écht onaantrekkelijk en onprettig vinden in een stem
Over het algemeen dan he?!
- Als iemand bepaalde letters niet kan uitspreken (denk aan Elmer Fudd uit de Looney Tunes)
- Een schelle, geknepen stem
- Als iemand ‘door haar neus praat’, oftwel: een genasaleerde stem
- Een kermit-achtige stem (dit noemen ze ook wel ‘kneudelen’)
- Als iemand monotoon spreekt
- Een hese stem
Maar nogmaals. Het is óók smaak. Tony Robbins heeft namelijk óók een stem die verre van gezond klinkt, maar toch zijn zijn events – met kaartjes van zo’n € 5000,- regelmatig uitverkocht.
Is er hoop?
Tuurlijk is er hoop. Als jij je herkent in een van de punten van het lijstje hierboven, dan is daar vrijwel áltijd wat aan te doen. Zie het als een tijdelijke blessure of een onhandige gewoonte. Net als bij een verzwikte enkel of scheve houding kan dat gewoon verholpen worden door een expert.
Ben je chronisch slecht te verstaan en/of lijkt er iets medisch te spelen, zoals bijvoorbeeld stembandknobbeltjes? Overleg dan vooral met je huisarts. De kans is groot dat een KNO-arts of logopedist je verder kan helpen! (Dit wordt als het goed is gewoon vergoed door je zorgverzekering.)
Wil je gewoon nóg optimaler spreken en zorgen dat mensen op het puntje van hun stoel aan je lippen hangen? Dan kan je werken met een stemcoach of sprekerscoach!
Kortom
Een ‘lelijke stem’ is eigenlijk gewoon bullshit. 90% kans ‘dat je probleem geen echt probleem is’, maar dat neemt niet weg dat je altijd dingen kan verbeteren. In het geval dat je écht hele opmerkelijke dingen doet met je stem, is er over het algemeen gewoon wat aan te doen door bijvoorbeeld een logopedist.
Hoop dat je daarmee geholpen bent! Houdoe en veel liefs,
Anne Ermens
