‘En, heeft-ie zangtalent?’
Het is dé vraag die iedere ouder stelt nadat hun kind de eerste zangles heeft gehad. Soms waar het kind bij is, soms stiekem fluisterend, terwijl het kind alvast naar buiten loopt en z’n fiets van het slot haalt.
En niet alleen kinderen – die geef ik ook geen les meer – maar ook volwassen vragen het zich af na ‘hun eerste keer’. Heb ik genoeg zangtalent? Sta ik voor schut? Heeft het zin om les te nemen? Is het zonde van mijn geld en tijd om er überhaupt aan te beginnen?
Over zingen gesproken; ik schreef ook ‘6 Adviezen van Zangdocenten (die je niet moet opvolgen)‘, misschien iets voor jou?!
Hoe weten we of iemand zangtalent heeft?
Tja. Zangtalent. Wat is dat nou eigenlijk?
Wanneer we iemand zien optreden, op tv of in het echt, dan weten we het vaak meteen. Ook al hebben we nul kennis van muziek en geen idee hoe stembanden er überhaupt uitzien, we voelen het aan ‘als alles klopt’. Het zijn de momenten waarop we niet meer door een lied heen willen praten, maar alleen maar willen luisteren. Waarop we niet meer aan de boodschappen denken, maar verder op onze stoel naar voren schuiven om maar niks te hoeven missen.
Hoewel het lijkt alsof er iets magisch gebeurt, alsof de zanger of zangeres ‘gewoon toevallig een goddelijke gave heeft’, gebeuren er toch hele concrete dingen. Zou je ieder talent, of ieder indrukwekkend optreden analyseren, dan zou je ontdekken dat:
- …de zanger ‘ownt’ wat-ie doet. Je merkt dat je naar ’em mag kijken, dat-ie gehoord wíl worden en aandacht op durft te eisen.
- …het duidelijk is dat de zanger weet met welke intentie-ie zingt. Dat hoeft niet eens te betekenen dat het publiek de tekst begrijpt (kuch, hallo Bløf), maar wél dat het publiek aan de sound van de stem en de houding en mimiek van de artiest merkt dat-ie boos zingt, hysterisch is, zich hoopvol voelt of welke andere emotie dan ook ervaart.
- …de zanger weet wat-ie muzikaal staat te doen. Hij kent de melodie, zingt zuiver ten opzichte van de instrumenten, weet waar het lied begint en eindigt, waar de modulatie zit, na hoeveel tellen het couplet start.
- …de zangtechniek ‘op orde’ is. Afhankelijk van de muziekstijl betekent dat bijvoorbeeld, dat de stem gezond klinkt – óf juist express ongezond klinkt – dat er niet midden in een woord wordt geademd en dat het enigszins voldoet aan een klankideaal. (Luister eens naar het fragment hieronder! Je ziet zangeressen die veel talent hebben, maar waar jij als Hollander waarschijnlijk écht niet op zitten wachten, omdat je niet bent opgegroeid met hun klankideaal.)
Eigenlijk is talent dus ‘gewoon’ een combinatie van vaardigheden die zó ontwikkeld zijn, dat er magie lijkt te ontstaan.
Over zangtalent en smaak
Naast de klankidealen waar jij in je omgeving mee bent opgegroeid, speelt ook je smaak een grote rol. Tegen mijn leerlingen vertel ik altijd dat ik Shakira echt een heerlijke zangeres vind. De latin sfeer die om haar heen hangt, de dynamische nummers, haar vibrato, de warmte in haar sound… Maar sommige mensen háten Shakira. Sterker nog, Shakira, mocht op school niet meezingen in het koor, omdat de docent vond dat ze teveel als een geit klonk!
Andere mensen hoor ik wel eens zeggen dat ze Davina Michelle niet mooi vinden zingen. Te schreeuwerig, te hees… Dat is smaak, want ik neem aan dat iedereen het met me eens is dat Davina Michelle een enorm sterke artiest is. (Wat ze doet is overigens wel helemaal míjn smaak, ik vind het te gek wat ze doet.)
Andersom wordt Amy Winehouse door velen gezien als hét talent van de eeuw. Dat snap ik natuurlijk. Muzikaal vind ik het ook geweldig, maar eerlijk: haar stem is mijn smaak niet. (Over de doden niets dan goeds, zeggen ze. Maar eerlijk gezegd vind ik dat ze altijd klinkt alsof ze op een bank ligt, met een sigaret en een leeg glas en naar de keuken schreeuwt dat iemand haar wijn bij moet komen vullen.)
Dat smaken verschillen, dát is niet erg. Maar het is wel fijn om te kunnen inschatten of je broer zegt ‘dat je niet kan zingen’, omdat-ie je luide stem overweldigend vindt en hij zich niet kan concentreren op zijn Donald Duck, óf omdat je daadwerkelijk vals zingt. (Zelfs als dat laatste het geval is, ben je geen verloren zaak. Ook zuiver zingen kan je trainen.)
Een voorbeeld over talent, aanleg en ontwikkeling
Mijn ervaring
Vorige week ben ik gestart met boulderen. Dat houdt in dat ik, zonder beveiliging, tegen een wand met ingewikkelde grepen omhoog klim. Ik ben lenig, creatief en gedreven. Maar. Ik ben ook snel bang, totaal niet sterk, mijn conditie is niet optimaal en ik heb geen ruimtelijk inzicht.
Als je me nu zou zien, zou je zeggen dat ik geen talent ben. Je zou me zien vloeken, bibberen en zweten. Je zou zien hoe ik na een half uur al moet stoppen omdat ik gesloopt ben. En je zou je afvragen waarom ik het mezelf überhaupt aandoe.
Maar wat nu als ik alle componenten uit elkaar trek en ga ontwikkelen? Dat ik 5x per week mijn armen train, zodat ik mijn eigen gewicht omhoog kan gaan trekken. Dat ik elke keer als ik ga boulderen, pen en papier meeneem en probeer de routes naar boven uit te tekenen om mijn inzicht te verbeteren? Wat nu als ik voortaan de fiets neem wanneer ik naar mijn werk ga, zodat ook mijn conditie verbetert? En wat als ik daarnaast iemand betaal om me les te geven? Om me te leren ‘goed te vallen’, zodat ik minder bang word om naar beneden te kletteren?
Als dit écht belangrijk voor me zou zijn – is het niet, maar stel – en ik komend halfjaar op die manier intensief aan de slag gaan, zou ik over een half jaar met gemak de routes kunnen klimmen die ik nu nog vervloek. Dan zouden anderen misschien zeggen, dat ik talent heb.
Zo werkt het dus ook met zingen
Misschien valt inderdaad nog niet alles samen en heb je nog niet bij alle ‘onderdelen’ van het zingen evenveel aanleg: je kan je bijvoorbeeld wel compleet laten gaan en inleven in een tekst, maar hebt geen idee hoe je je stem de hoogte in moet krijgen. Of je zingt wel zuiver, maar bent bang om te aanstellerig over te komen en zingt daardoor altijd zacht. Of je krijgt technisch alles voor elkaar, maar vindt het altijd saai klinken.
Je kan dingen leren. Het is geen kwestie van magie. Het is een kwestie van je eventuele aanleg optimaliseren. Van uitbuiten wat er al is en vooruitgang boeken in dingen waar je wat minder aanleg voor denkt of lijkt te hebben.
Mocht je een beginnetje willen maken, je kan heel laagdrempelig starten met m’n korte training over ‘Beter Zingen’. Kost maar een paar tientjes en ik deel dan in nog geen 15 mintuten per dag de belangrijkste dingen waar je normaal minstens 3 privé zanglessen voor nodig zou hebben.
Hoe belangrijk is het hebben van zangtalent?
Hoe belangrijk talent is, hangt af van je doel. Dit jaar nog de Voice winnen, maar geen idee hebben van telling in de muziek, is een flinke uitdaging. Maar je vaardigheden verbeteren zodat je genoeg zelfvertrouwen hebt om auditie te doen voor een amateur-musicalproductie, is waarschijnlijk wel haalbaar. Belangrijker dan de vraag ‘heb ik zangtalent’ of ‘heeft mijn kind zangtalent’, is de vraag: ‘vind ik/hij/zij het leuk om met zingen bezig te zijn?’
Om terug te komen op het boulderen. Ik heb geen talent – of nouja, wellicht zijn de benodigde kwaliteiten om de suggestie van talent te wekken, zo onderontwikkeld dat het talent in ieder geval nog niet zichtbaar is – en ik lijk ook geen concreet doel te hebben. Ik hoef voorlopig geen bergen te beklimmen, geen wedstrijden te spelen. Het enige waar ik op hoop, is dat ik me sterker ga voelen. Dat ik mezelf weet te verrassen door steeds dingen te doen waarvan ik dacht dat ze voor mij niet haalbaar waren. Dat ik het gewoon leuk heb.
Als je op voetbal gaat, hoef je niet in het Nederlands elftal te komen. Net als dat je, wanneer je als een schildersezel koopt, niet in een museum hoeft te komen hangen. Leer je je kat te gaan zitten op commando (heb ik bij onze Kroepoek gedaan), dan mag dat gewoon leuk zijn, zonder dat-ie dan bij een dierencastingbureau ingeschreven hoeft te worden. Maak je mooie sieraden, dan hóef je geen webshop te openen. En als je zangles neemt, hóef je geen CD uit te brengen. Het mág allemaal, maar het moet niet. Het hoeft niet perfect te worden om de moeite waard te zijn.
Hoe zit het met jou?
Ik ben heel benieuwd hoe je hierover denkt. Ben je zelf geneigd om pas iets te doen als je het idee hebt dat het ‘goed genoeg’ is? En als je kinderen hebt, hoe ga er dan mee om? En als je je ooit hebt afgevraagd of jij/je kind/je partner/je buurvrouw wel ‘genoeg talent’ zou hebben, waarom was dat dan belangrijk voor je?
Laat het me gerust weten in de reacties, leuk!
Houdoe en groetjes!
Anne Ermens
P.S. 1 Een disclaimer
Oké, oké: ik kan natuurlijk niet ontkennen dat er mensen zijn die – zonder daar ook maar iets voor te hebben gedaan – echt ontzettend veel aanleg hebben voor dingen. Alsof bepaalde skills ze gewoon zijn komen aanwaaien of ze geluk hebben met een ‘handige handicap’ in hun brein, zoals een fotografisch geheugen.
De man hieronder bijvoorbeeld, die de hele New Yorske skyline tekent. Uit zijn hoofd. Ik kan mijn teken- en geheugenskills trainen wat ik wil, maar ik denk niet dat zo’n prestatie ooit haalbaar voor me is. Vergeet echter niet: deze mensen zijn uitzonderingen. Daar kan je je over frustreren, maar daar heb je niks aan.
P.S. 2 Nog even over zangtalent en succes
Tja. Daar kan ik kort over zijn: er zijn mensen met bijzonder veel zangtalent en weinig succes. (Ik bedoel dan succes in de vorm van bekendheid, geld en streams op Spotify.) Andersom zijn er ook mensen – zangers, maar ook rappers, actrices, schrijvers en ga maar door – met veel succes, die eigenlijk niet zo heel bijzonder goed zijn in hun vak. Het lijkt misschien oneerlijk, maar marketing, looks, geld en geluk spelen ook gewoon een grote rol. Dus laat je niet gek maken als je met al je zangtalent nog steeds niet bent doorgebroken. En laat je dus ook niet gek maken door je eventuele gebrek aan talent. (En staar je niet blind op succes. Maar daar komt misschien nog een andere blog over in de toekomst. Sowieso de moeite waard om dit artikel te lezen.)
P.S. 3 En nog even over talent en het volgen van les
Om te beginnen met les, welke les dan ook, vind ik talent totaal onbelangrijk. Het idee van een les is juist dat een expert je verder helpt. Met de dingen waar je al aanleg voor hebt, maar juist ook de dingen waar je moeite mee hebt.
Natuurlijk zijn er ook docenten – zangdocenten, maar waarschijnlijk ook op andere gebieden – die juist graag werken met mensen die al flink ontwikkeld zijn en wat ongeduldiger worden van ‘echte amateurs’. Wil je iets leren, dan adviseer ik o.a. om die reden ook altijd eerst een proefles te nemen. Zodat je merkt of je ‘een goede match bent’. Het belangrijkste is namelijk niet dat de docent jou goed vindt. Het belangrijkste is dat je bij een docent terecht komt waar je je veilig voelt om te leren. Waar je op je gemak bent om je te ontwikkelen.
Denk je: goh, Anne, jij bent misschien wel exact de zangdocent waar ik naar zoek! Dan heb ik goed nieuws. Je kan op allerlei manieren (beter) bij me leren zingen. Eenmalig, wekelijks, online, in Breda… Kijk gerust even rond op mijn website.
Maar. De online training is de makkelijkste en goedkoopste manier om beter te leren zingen. Voor een klein prijsje, krijg de beste tips waar je normaal minstens 3 privé-lessen voor nodig zou hebben. Hieronder een korte trailer, zodat je een beetje een idee hebt van de sfeer.
Wat een tof artikel! Het blijft gek hoe mensen vooral bij zingen zo focussen op “talent” terwijl ze het bij andere hobby’s logisch vinden dat je iets moet ontwikkelen.
Precies, dat vind ik ook!
Helemaal mee eens! Het belangrijkste lijkt me het plezier dat je hebt, niet de prestatie.
In mijn tienerjaren heb ik ontzettend veel gezongen. Ik voelde me steeds zo verlegen van het applaus. Als ik nu, 20 jaar later, zing klinkt het niet goed. Misschien ook omdat ik licht gehoorverlies heb, geen idee. Ofwel omdat ik niet oefen. Wat ik moeilijk vind, is het liedje vinden dat bij je stem past. Het is niet omdat je het ‘kan’ zingen dat het daarom iets is voor jou. En daar lig ik meestal in de knoop. Hoe vind je een zanger of zangeres waarvan je zegt, dit is een stem / lied die bij me past?
Wat je kan doen, is een liedje opzoeken wat je heel erg leuk vindt en dan eens op YouTube mee zingen met covers: dan merk je dat er waarschijnlijk mensen zijn met wie je heel makkelijk meezingt! Vaak is het probleem niet dat het lied niet bij je stem past, maar dat de toonhoogte net niet lekker staat!
Wat schitterend maar zeker apart die Chinese Opera. Eerst dacht ik vreselijk maar als je dan verder luistert wordt het zeker de moeite waard om te luisteren.
Zo blij dat ik van zingen geniet maar stiekem het toch ook wel heel graag mooi en goed doe.
Groetjes Joke
Haha, dat heb ik ook hoor Joke, ik hoop ook regelmatig als ik zing dat ik op alle vlakken extreem ontwikkeld en indrukwekkend ben.
Leuk Marijn! Ik ben ook begonnen met schilderen! Ik denk dat het voor heel veel mensen zoeken is hoor, naar zo’n balans vinden tussen willen ontwikkelen en ook al wel genieten van de ontwikkeling die er is geweest…
Het lijkt me geweldig om te kunnen zingen! Ik heb stiekem altijd gedroomd dat ik countryzangeres zou worden. Met zo’n westernhoed, cowboylaarzen, lange haren en dan zo’n mooie rok. Maar ik kan totaal niet zingen.
Wat een lekker nuchtere blog over zangtalent. Je gaat echt vooruit door hard werken en oefenen. Heb ook al een tijdje zangles en het is echt een ontdekkingstocht waarbij je stem dingen kan waarvan je het bestaan niet kende. Ik ben van nature introvert en was alleen mijn spreekstem gewend. Voor het eerst zingen met kopstem was zo raar dat je denkt dat het niet klinkt en voelt raar. Nee hoor zei de docent. Sindsdien is dat heerlijk om je lekker uit te leven. Ik ben tenor en heb ook voldoende sterke stem. Neem echt zangles. Het is zo fijn en heerlijk alles te ontdekken.
Hey Michel! Blij dat je een goede docent hebt die je daarbij helpt! Het kan inderdaad meeeeeega-raar voelen en klinken, gewoon puur omdat je het niet gewend bent. Zoals je er over schrijft, spat het plezier er vanaf, superleuk!
Hoi Anne, op de basisschool mocht ik tijdens muziekles van de muziekdocent niet meezingen. Als alternatief mocht ik van de zangles alles opnemen door de bandrecorder te bedienen. Sinds die tijd heb ik nooit meer gezongen, maar wil het wel Heb je een collega in Friesland die me zangles kan gaven volgens jouw methode?
Hey Ben, wat zonde dat je muziekdocent niet in staat was om je te helpen met zingen, dat is absoluut zijn fout vind ik! Ik weet zo 123 niet iemand in Friesland, maarrrr… Heb een blog geschreven met tips!
Vers van de pers, met dank aan jouw vraag: https://anne-ermens.com/hoe-vind-je-de-beste-zangdocent-van-nederland-ook-van-toepassing-op-sprekerscoaches-en-vocal-coaches/