Als ik zangleerlingen vraag wat hun #1 angst is tijdens het zingen, komt één angst opvallend vaak naar boven: vals zingen. In veel gevallen volgt er een – soms lichtelijk traumatisch – verhaal over een opmerking van vroeger. Een broer die ooit zei dat ze vals zongen. Een juf op school die zei dat ze beter stil konden zijn. Iemand die lachte. Zulke opmerkingen lijken klein, maar ze kunnen de boel goed voor je verkloten. Da’s jammer natuurlijk.
In deze blog vertel ik je hoe het echt zit, waarom het label ‘vals zingen’ vaak niet klopt, wat er wél speelt en hoe je dit kunt aanpakken als je graag beter wilt leren zingen.
Wil je mooier leren zingen? Download dan ook de 6 Adviezen van Zangdocenten (die je niet moet opvolgen).
Waarom ‘je zingt vals’ meestal niet klopt
Als we iets niet mooi vinden klinken, bij onszelf of bij een ander, labelen we dat vaak als ‘vals zingen’. Terwijl vals zingen een heel specifiek probleem is. Dat gaat namelijk gewoon om: zing je precies de goede toonhoogte. En dat staat los van of je stem klinkt als een schorre kraai.
Dat is goed nieuws én slecht nieuws:
Het goede nieuws is dat je misschien helemaal niet vals zingt en de toonhoogte dus gewoon klopt.
Het slechte nieuws, is dat er waarschijnlijk wél iets anders meespeelt waardoor jij of je omgeving niet blij wordt als jij met de radio mee-blèrt. Bijvoorbeeld een zangtechniek die niet goed voor je werkt of een toonhoogte die niet bij je stem past. En die problemen zijn gewoon op te lossen, daarover lees je hier.
Wat vals zingen eigenlijk is (en wat niet)
Vals zingen heeft dus niets te maken met hoe ‘mooi’ je stem is, maar met toonhoogte. Je kunt een prachtige klank hebben en ernaast zitten. Of een krakende of nasale stem stem hebben en tóch zuiver zingen.
Ik leg dit altijd uit met een metafoor: mikken op een dartbord. Je doel is om in de roos te gooien, oftewel: de juiste toonhoogte te raken. Sommige mensen, die het vaker doen en weten waar ze op moeten letten, gooien meteen in de buurt. Anderen raken, figuurlijk gesproken, de barman.
Ben jij zo iemand die ‘het dartbord’ nog niet eens haalt, dan is onredelijk te verwachten dat je op een magische manier ineens van de barman in de roos gaat mikken. Probeer eerst eens op het bord terecht te komen en dan steeds preciezer naar het midden te werken. Zolang jij het verschil hoort tussen een hoge en een lage noot, is het gewoon een vaardigheid die je kan trainen.
Ik heb inmiddels met duizenden mensen gewerkt en nog nooit iemand meegemaakt die niet zuiverder kon leren zingen. (Maarrrr, natuurlijk is er wel wat geduld en focus voor nodig.) Ook wetenschappelijk onderzoek laat zien dat mensen met weinig zangervaring hun zuiverheid al in zes weken sterk kunnen verbeteren. Hutchins & Peretz, 2012)
Waarom je misschien vals zingt
Er zijn verschillende redenen waarom mensen vals zingen. Nogmaals, je bent heus geen wanhopig geval, er is alleen iets in je aanpak of omstandigheden wat niet optimaal werkt. Bijvoorbeeld:
- De toonhoogte van het lied past niet bij je stem.
- Je techniek ondersteunt je toonhoogte niet goed.
- De focus van je brein ligt op het verkeerde punt.
- Je bent je niet bewust van wat er precies gebeurt en hoe je het aanstuurt.
- Je lichaam is niet in de juiste ‘staat’ (denk aan spanning, medicatie, alcohol of zelfs je menstruatie-cyclus).
Het enige wat je nodig hebt, is iemand die je op het goede spoor brengt.
Niet elke zangdocent is geschikt als je vals zingt
Als een muziekdocent of zangcoach ooit heeft gezegd dat je vals zingt en vervolgens geen tips gaf, dan zegt dat meer over die persoon dan over jou. Het idee is in mijn ogen namelijk dat een docent júist degene is die je tips zou moeten kunnen geven om te verbeteren. (Ik bedoel: als jouw rijleraar elke keer zegt ‘jij kan echt niet rijden, stap maar weer uit’ maar je verder niet vertelt hoe je het kan verbeteren… Dan vind je dat toch ook een belabberde leraar?)
Wel zijn er docenten die er de voorkeur aan geven om met mensen te werken die muzikaal al wat verder ontwikkeld zijn. Dat is prima, maar dat zijn dan gewoon geen handige docenten voor jou! Zoek dus altijd iemand die bij je past.
Veelgestelde vragen over vals zingen
Kan iedereen leren zuiver zingen?
Ja. Zolang je het verschil kunt horen tussen hoog en laag, kun je zuiverder leren zingen.
Wat als ik écht niet kan zingen?
Ik heb nog nooit iemand meegemaakt die niet zuiverder en beter kon leren zingen. (Maar als het écht, écht zo is dat je het niet kan en geen enkele verbetering behaalt, dan… Kan je alsnog een leuk en waardevol bestaan hebben. Ik bedoel: ik kan niet voetballen en dat maakt mij toch ook geen slechter mens.)
Moet ik noten kunnen lezen?
Nee, dat is niet nodig. Het kan wél een beetje helpen.
Ben ik te oud om het te leren?
Nee absoluut niet. Maar: hoe eerder je begint, hoe langer je er plezier van hebt!
Wil je meer?
Download gratis de 6 tips van zangdocenten (die je niet moet opvolgen) of start vandaag nog met mijn korte online zangcursus voor beginners, ik leer je de belangrijkste dingen op een grappige manier en video 2, 3 en 7 gaan sowieso het verschil maken voor de ‘valse zangers’ onder ons!
Houdoe en groetjes,
Anne Ermens
